Onthulling in ‘De rechtvaardigen’ van Jan Brokken leidt tot Kamervragen en excuses

Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken heeft ruiterlijk zijn excuses aangeboden voor de reprimande die Jan Zwartendijk bijna twintig jaar na de oorlog kreeg vanwege het redden van joden. ‘Als dat is gebeurd was dat volstrekt ongepast en zijn ruimhartige excuses op hun plaats’, schrijft Blok in een antwoord op de Kamervragen van D66-lid Sjoerd Sjoerdsma. ‘Jan Zwartendijk verdiende erkenning en eerbetoon voor zijn dappere gedrag.’

Jan Brokken onthulde in De rechtvaardigen dat Zwartendijk na de oorlog een reprimande kreeg van de top van Buitenlandse Zaken omdat hij ‘niet volgens de consulaire regels had gehandeld.’ Sjoerdsma stelde naar aanleiding van dit nieuwsfeit Kamervragen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog redde Zwartendijk tussen de zes- en tienduizend joden. Hij was destijds consul in Litouwen en schreef op eigen gezag duizenden visa uit om hen via Rusland en Japan naar Curaçaos te kunnen laten vluchten.

Jan Brokken reconstrueert in zijn boek het complete verhaal van Jan Zwartendijk en achterhaalde hoeveel mensen Zwartendijk uiteindelijk had gered. Hij slaagde er zelfs in enkele nazaten te spreken.

AD onthulde dat koning Willem-Alexander eerder dit jaar, tijdens het staatsbezoek aan Litouwen, in het geheim zijn grote bewondering heeft uitgesproken voor Jan Zwartendijk. Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken (VVD) schreef dit in antwoord op de Kamervragen van Sjoerdsma.

Op 15 juni waren koning Willem-Alexander en minister Blok aanwezig bij de onthulling van een monument voor Jan Zwartendijk. Zijn kinderen, Edith en Robbie waren daarbij aanwezig en hadden contact met koning Willem-Alexander en minister Blok. De secretaris-generaal van het ministerie Buitenlandse Zaken heeft inmiddels ook in een brief aan de familie aangegeven dat als het zo is dat Zwartendijk een berisping heeft gekregen, ‘dit volstrekt ongepast was en nu ruimhartige excuses verdient.’