De Duitse reacties op Die Vergeltung, Ein Dorf unter deutscher Besetzung zijn meer dan lovend. In een paginagrote recensie roemt Die Welt van zaterdag 7 februariDie Vergeltung als een ‘sensationeel boek’ dat alle clichés over de oorlog omver trekt. De recensie van Dirk Schümer neemt de gehele voorpagina van het literaire supplement van Die Welt in beslag. Na een uiterst productieve schrijverscarrière op alle continenten, schrijft Schümer, is Jan Brokken, die men gerust als de Nederlandse Bruce Chatwin kan bestempelen, naar het dorp waar hij opgroeide teruggekeerd om een nooit opgehelderde oorlogsmisdaad te onderzoeken. Schümer: ‘Om het meteen maar te zeggen: met zijn herculeswerk komt hij steeds dichter bij de plegers van de sabotage, maar identificeert ze niet. Brokken heeft dus niets opgehelderd. Maar er is hem iets belangrijkers gelukt: hij beschrijft de oorlog van binnenuit en laat de gevolgen tot ver na het einde van de oorlog doorlopen.’ Schümer vindt alles verbijsterend aan deze Dokumentarroman: de tot in de kleinste details uitgezochte microhistorie, de fotorealistische beschrijvingen en de scherpe biografieën van de dorpelingen. Zelfs in Nederland, schrijft hij, waar de oorlog een thema van talloze documentaires, films en schoolboeken werd, heeft het beeld dat De vergelding schetst verbazing gewekt. Ook aan Duitse zijde slecht Brokken het ene na het andere cliché over de bezetting. Hij houdt de loep boven alle grote en kleine daden en beschrijft ze zo dat het verhaal de lezer pagina na pagina naar de keel grijpt. De film De vergelding kan moeiteloos gedraaid worden, aldus Schümer. Hij besluit zijn kritiek met: ‘Brokken houdt ons voor dat de oorlog pas voorbij is als de mensen alle verhalen verteld hebben. Dus nooit.’ De gehele recensie uit Die Welt is in het Nederlandse weekblad 360 het beste uit de internationale pers van 26 februari overgenomen.
Ook Sigrid Löffler roemt Die Vergeltung als ‘een fascinerend en adembenemend spannend’ boek. Volgens de gerenommeerde recensente – ze maakte jarenlang deel uit van het tv-programma Literarische Quartett met Reich-Ranicki – lukt het Jan Brokken op uitzonderlijke wijze om van een klein Nederlands dorp onder Duitse bezetting een testcase te maken van de tot op vandaag doorwerkende afschrikwekkende dimensies van nationaalsocialisme.
In haar wekelijkse rubriek voor Radio Bremen houdt Sigrid Löffler het boek van alle kanten tegen het licht en komt tot de slotsom dat het van buitengewone kwaliteit is. ‘Hoe dieper de auteur tot de dorpssamenleving gedurende de oorlog doordringt, des te onoverzichtelijker, schriller en paradoxaler de karakters van de dorpelingen worden.’ Haar conclusie: deze documentaire roman is een meesterstuk van historische opheldering.
Ludger Kazmierczak onderschrijft haar mening volledig. In zijn rubriek voor RBB Inforadio stelt hij dat Die Vergeltung op meesterlijke wijze duidelijk maakt waartoe gewone mensen onder ongewone omstandigheden in staat zijn en wat een oorlog met hen kan doen. ‘Niets is uitsluitend zwart of wit, goed of fout. Zo eenvoudig is het leven niet, en zeker een oorlog niet.’ Voor Ludger Kazmierczak zijn De vergeldingvan Jan Brokken en De donkere kamer van Damokles van W.F. Hermans ‘onmiskenbaar de twee meest lezenswaardige werken uit de naoorlogse Nederlandse literatuur’.
